- Yüksek Mahkeme, egzoz emisyon ölçümünü gerçekleştiren ve belirli süre zarfında yeniden bu işlemi yaptırma zorunluluğu bulunmayan motorlu taşıt sahiplerine, denetim sonucunda doğrudan idari para cezası verilemeyeceğine hükmetti.
Anayasa Mahkemesi, egzoz emisyon ölçümü yaptıran ve belirli süre zarfında yeniden bu işlemi gerçekleştirme zorunluluğu bulunmayan motorlu taşıt sahiplerine, denetim sonucunda doğrudan idari para cezası verilmesini anayasaya aykırı buldu.
Konya 2. İdare Mahkemesi, 2872 sayılı Çevre Kanunu'nun 20. maddesinin birinci fıkrasındaki bu düzenlemenin iptali istemiyle Anayasa Mahkemesine başvurmuştu. Başvuruyu esastan değerlendiren Yüksek Mahkeme, düzenlemeyi anayasaya aykırı bularak iptal etti.
Anayasa Mahkemesinin gerekçeli kararı, Resmi Gazete'de yayımlandı.
Gerekçede, ölçüm istasyonlarınca verilen egzoz emisyon ölçüm pulunun, motorlu taşıt sahibinin, kanundaki yükümlülüğünü yerine getirdiğini gösteren belge niteliğinde olduğu vurgulandı.
Bu yükümlülüğü yerine getiren motorlu taşıt sahibinin, teknik cihazlarla gerçekleştirilebilen ölçümün doğru yapılıp yapılmadığını kişisel olarak kontrol etme olanağı bulunmadığına işaret edilen gerekçede, şu ifadelere yer verildi:
"Bu kişilerin, mevzuat uyarınca, yeniden ölçüm yaptırması gereken tarihten önce ölçüm yaptırma yükümlülüğü de bulunmamaktadır. Oysa idari yaptırımlar bakımından da geçerli olan, anayasanın 38. maddesinde yer alan ve 'Kusursuz suç ve ceza olmaz' ilkesini barındıran 'cezaların şahsiliği ilkesi' gereğince, kişilerin cezalandırılabilmesi için kusurlu davranışının bulunması gerekir."
Gerekçede, bu anlamda bir kişinin ihmali davranışı nedeniyle kusurlu sayılması ve cezalandırılabilmesinin, o konuda icrai bir davranışta bulunma yükümlülüğünün varlığına ve bunu yerine getirmemesine bağlı olduğu bildirildi.
Kişinin, bu belgenin geçerlik süresince yeniden ölçüm yaptırmasının gerekmediği belirtilen gerekçede, şunlar kaydedildi:
"Bu süre zarfında yapılan bir denetimde, trafikte görüşü engelleyecek ve çevredekileri rahatsız edecek derecede duman veya gürültü çıkaran araçlar nedeniyle para cezası verilmesini öngören 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu'nun 30. maddesindeki düzenlemenin benzeri şekilde, taşıt sahibinin açıkça kusurlu sayılmasının mümkün olduğu durumlar dışında, egzoz emisyon ölçüm değerlerinin standart değerler üzerinde bulunduğunun saptanması nedeniyle ilgiliye ceza verilmesi, kanuni yükümlülüğünü yerine getiren kişinin hukuka güven duyabilmesini imkansız hale getirmektedir."