SÜRÜCÜ NEDİR?
Sürücü: Karayolunda, motorlu veya motorsuz bir aracı veya taşıtı sevk ve idare eden kişidir.
TRAFİK NEDİR?
Trafik: Yayaların, hayvanların ve araçların karayolu üzerinde hal ve hareketlerine "trafik" denir.
KARAYOLU NEDİR?
Karayolu: Trafik için, kamunun yararlanmasına açık olan arazi şeridi, köprüler ve alanlara "karayolu" denir.
ARAÇ NEDİR?
Araç: Karayollarında kullanılabilen motorlu, motorsuz ve özel amaçlı taşıtlar ile iş makineleri ve lastik tekerlekli traktörler, yolcu, eşya, kargo vb. genel adına "araç" denir.
TAŞIT NEDİR?
Taşıt: Karayolunda insan, hayvan ve yük taşımaya yarayan araçlara "taşıt" denir.
Bunlardan;
Makine gücü ile yürütülenlere "motorlu taşıt"
İnsan ve hayvan gücü ile yürütülenlere "motorsuz taşıt".
Ayrıca;
Bir kazanç sağlama amacı olmadan kullanılan taşıtlara "hususi taşıt",
Bir kazanç sağlamak için kullanılan taşıtlara "ticari taşıt"
Resmi kurumlara ait taşıtlara "resmi taşıt",
Hem resmi hem ticari taşıtlara ise "resmi ticari taşıt" adı verilir.
ŞOFÖR NEDİR?
Şoför: Karayolunda, ticari olarak tescil edilmiş bir motorlu taşıtı süren ve src belgesi ve psikoteknik belgesi almış kişiye "şoför" denir.
ARAÇ SAHİBİ
ARAÇ SAHİBİ: Araç için adına yetkili idarece tescil belgesi verilmiş veya sahiplik veya satış belgesi düzenlenmiş kişidir.
YOLCU
YOLCU: Aracı kullanan sürücü ile hizmetliler dışında araçta bulunan kişilerdir.
Yolcular;
- Yolcular için ayrılmış oturma yerlerinin numaralandırılması zorunludur.
- Yolcular için ayrılmış ve numaralandırılmış oturma yerlerinin dışında yolcu taşınamaz
YOLCU TAŞIMALARINDA BAGAJ
-Yolcunun 30 kilograma kadar olan bagajı ücretsiz taşınır.
Bagajlar yolcuların numaralandırılmış oturma yerlerine göre
etiketlenir.
- Taşıtın bagaj taşınmasına mahsus bölümleri dışında eşya
taşınamaz.
- Sahipsiz bagaj taşınamaz.
- Taşıtın izin verilen azami yüklü ağırlığını aşacak şekilde bagaj
ücretinin belirtilmesi ve her seferde taşınan yolcuların numaralandırılmış oturma yerlerine göre
düzenlenmiş yolcu isim listesinin bulunması zorunludur.
- Yolcular için ayrılmış oturma yerlerinin numaralandırılması zorunludur.
- Yolcular için ayrılmış ve numaralandırılmış oturma yerlerinin dışında yolcu taşınamaz
YOLCU BİLETİ
Tarifeli yolcu taşımalarında yolcu bileti düzenlenir.
-Tarifeli yolcu taşımalarında, her yolcu için ayrı ayrı yolcu bileti düzenlenmesi zorunludur.
-Yolcu biletinde, yetki belgesi sahibi taşımacının adı/unvanı, yetki belgesi numarası, adresi,
vergi numarası ile yolcunun adı, soyadı, kalkış ve varış yeri, koltuk numarası, hareket tarihi ve
saati, taşıma ücreti, biletin seri ve müteselsil sıra numarası ve düzenleme tarihinin yer alması
zorunludur.
-Yetkili acenteler aracılığı ile düzenlenen yolcu biletlerinde ise; üçüncü fıkradaki bilgilere ek olarak
acentenin adı, unvanı, adresi, yetki belgesi numarası ve vergi numarasının yer aldığı bilgilerin/
kaşenin bulunması/basılması zorunludur.
- Yolcular için ayrılmış oturma yerlerinin numaralandırılması zorunludur.
- Yolcular için ayrılmış ve numaralandırılmış olan oturma yerlerinin dışında yolcu taşınamaz.
- Bir yolcuya satılmış olan oturma yeri bir başkasına satılamaz.
- Yetki belgesi sahipleri her seferde 1 yolcu ile bu seyahatte görevli olmayan en fazla 2
personelini bilet keserek ücretsiz taşıyabilirler.
- Yetki belgesi sahipleri, otobüs hareket saatinin 24 saat öncesine kadar yapılacak
müracaatlarda, bilet ücretinin tamamını iade etmek, otobüs hareket saatinden 12 saat öncesine
kadar yapılacak müracaatlarda ise 6 ay geçerli açık bilet düzenlemek zorundadırlar.
yüklenemez ve taşınamaz.- Yolcu beraberinde olmayan ticari eşya ve kargo taşınamaz.
- Özel kafeslerinde kedi, köpek ve kuş gibi evcil hayvanlar bagaj taşımaya mahsus bölümlerde
taşınabilir. Taşıtın içinde yolcularla birlikte canlı hayvan taşınamaz. Gerekli hallerde, yolcu
alınmaksızın evcil hayvanların taşıtın içinde taşınabileceği özel sefer ve servisler düzenlenebilir.
-Yolcu taşımalarında, tehlike oluşturabilecek yanıcı, yakıcı, parlayıcı, patlayıcı, zehirli, bulaşıcı,
radyoaktif ve benzeri nitelikteki yolcu eşyası taşıtın bagaj bölümü de dahil olmak üzere
taşınamaz.
YOLCULARIN SORUMLULUKLARI
• Yolcular, trafi ğin seyir ve güvenliğini tehlikeye düşürecek, diğer
yolcuları rahatsız edecek, genel ahlaka ve adaba aykırı tutum ve
davranışlarda bulunamaz.
• Taşıtın teknik donanımını olumsuz etkileyecek hiçbir elektronik
cihazı kullanamaz.
HİZMETLİ
HİZMETLİ: Araçlarda, sürücü hariç, araç veya taşıma hizmetlerinde süreli veya süresiz çalışan kişiler ile iş makinelerinde sürücü haricindeki kişilerdir.
TRAFİK İŞARETLERİ NEDİR?
madde Trafik Tanzim İşaretleri
madde Trafik Tehlike ve Uyarı İşaretleri
madde Trafik Bilgi İşaretleri
madde Durma ve Parketme İşaretleri
TRAFİK İŞARETLERİ: Trafiği düzenleme amacı ile kullanılan işaret levhaları, ışıklı ve sesli işaretler, yer işaretlemeleri ile trafik zabıtası veya diğer yetkililerin trafiği yönetmek için yaptıkları hareketlerdir.
src belgesi
Trafikte Öncelik Sırası
GEÇİŞ ÜSTÜNLÜĞÜ
Geçiş Üstünlüğü: Görev sırasında, belirli araç sürücülerinin can ve mal güvenliğini tehlikeye sokmamak şartı ile trafik kısıtlama veya yasaklarına bağlı olmamasına "geçiş üstünlüğü" adı verilir.
Geçiş üstünlüğüne sahip araçlar;
1) Yaralı veya acil hastaların taşınması ve bunlara ilk ve acil yardımın yapılması için kullanılan ambulans ve özel amaçlı taşıtlarla, yaralı ve acil hasta taşıyan diğer araçlar,
2) Organ ve doku nakil araçları,
3) İtfaiye araçları ile benzeri acil müdahale araçları,
4) Sanık veya suçluları takip eden veya genel güvenlik ve asayiş için olay yerine giden zabıta araçları,
5) Trafik güvenliğini koruma veya trafik kazasına el koyma amacıyla olay veya kaza yerine giden trafik hizmetlerine ait araçlar,
6) Yolun yapım ve bakımından sorumlu kuruluşa ait kar ve buz mücadelesi araçları ile acil müdahale gerektiren çalışmalarda görevli araçlar,
7) Afet ve acil durum hâllerinde afet ve acil durum hizmetlerinde görevli bulunan araçlar,
8) Hizmetin devamı süresince koruma araçları ile korunan araçlar,”
Geçiş üstünlüğü hakkının kullanılması esasları;
Özel amaçlı taşıtlardan ambulans ve itfaiye araçları ile organ ve doku nakil araçları, emniyet ve asayiş hizmetlerinde kullanılan, boyama şekilleri veya ayırım işaretleriyle tanınan geçiş üstünlüğüne sahip oldukları açıkça belli olan araçlar dışındaki ayırım işareti bulunmayan ancak, geçiş üstünlüğüne sahip olan diğer araçlardan,
1) Geçiş üstünlüğü hakkını kullanması gereken güvenlik ve asayiş hizmetlerinde kullanılanlar gerektiğinde derhal söktürülüp takılabilen ışıklı ihbar işareti ve devamlı olarak da görülmeyen kısımlarda sesli ihbar işareti bulundurmak zorundadır.
2) Ambulans ve organ ve doku nakil araçları dışında, yaralı ve acil hasta taşıyan veya organ ve doku naklinde kullanılan; ancak geçiş üstünlüğüne sahip oldukları ayırım işaretiyle belirlenmemiş olan araçların sürücüleri geçiş üstünlüğü hakkını, gereksiz olmamak şartı ile kendilerine taşıt yolu üzerinde yer açılmasını sağlamak üzere yeterli şekilde ses cihazlarını ve ışıklı işaretlerini kullanarak, gerektiğinde el ve kol işareti yaparak, karayolunu kullananları uyarmak suretiyle kullanır. Bu hakkı gereksiz yere kullananlar hakkında Karayolları Trafik Kanununa göre işlem yapılmakla birlikte Türk Ceza Kanunu hükümleri de uygulanır.”
Geçiş üstünlüğü olan araçların uyarı işaretleri;
1) Işıklı uyarı işareti, Ambulanslarda, organ ve doku nakil araçlarında, trafik ve genel zabıtaya ait araçlarda mavi-kırmızı veya mavi, Karayolları Genel Müdürlüğünün sadece trafik hizmetlerine tahsis edilen araçlarında mavi, itfaiye ve afet ve acil durum hizmetlerinde görevli bulunan araçlarda kırmızı renk ve ışık veren ve normal hava şartlarında 150 metreden görülebilen, dönerli veya aralıklı yanıp sönen lambalı cihazlardır.
2) Sesli uyarı işareti, Araçların üzerinde veya görülmeyen kısımlarında bulunan canavar düdüğü, siren veya çan gibi en az 150 metreden duyulabilecek şekilde ses çıkaran cihazlardır. Sesler, afet ve acil durum hizmetlerinde görevli bulunan araçlarda devamlı aynı notadan, diğerlerinde değişik notaların seslendirilmesi şeklindedir.
3) Ambulans ve organ ve doku nakil araçları dışında, yaralı ve acil hasta taşıyan araçların bu amaçla kullanılacak ses ve ışık cihazları hakkında bu maddenin (c) bendinin (2) numaralı alt bendi hükümleri uygulanır.”
GEÇİŞ HAKKI
Geçiş Hakkı: Yayaların ve araç kullananların diğer yaya ve araç kullananlara göre, yolu kullanmak sırasındaki öncelik hakkına "geçiş hakkı" denir.
DURMA NEDİR?
Durma: Kırmızı ışık, yetkililerin dur işareti, yol kapanması gibi her türlü trafik zorunlulukları nedeni ile aracın durdurulmasına "durma" denir.
DURAKLAMA NEDİR?
Duraklama: Trafik zorunlulukları dışında araçların, insan indirmek ve bindirmek, eşya yüklemek, boşaltmak veya beklemek amacı ile kısa bir süre için durdurulmasına "duraklama" denir.
PARK ETME NEDİR?
PARK ETME: Araçların, durma ve duraklaması gereken haller dışında bırakılmasıdır.
Park Yeri (Otopark): Araçların park etmesi için kullanılan açık veya kapalı alandır.
Karayolu Üzeri Park Yeri: Taşıt yolundaki veya buna bitişik alanlardaki park yeridir.
Karayolu Dışı Park Yeri: Karayolu sınır çizgisi dışında olan ve bir geçiş yolu veya servis yolu ile taşıt yoluna bağlanan park yeridir.
TRAFİK KAZASI NEDİR?
TRAFİK KAZASI: Karayolu üzerinde hareket halinde olan bir veya birden fazla aracın karıştığı ölüm, yaralanma ve zararla sonuçlanmış olan olaydır.
MÜLK NEDİR?
MÜLK: Devlete, kamuya, gerçek ya da tüzelkişilere ait olan taşınmaz mallardır.
YERLEŞİM YERİ
(YERLEŞİM BİRİMİ)
YERLEŞİM YERİ (BİRİMİ): Kendisine ulaşan karayolları üzerinde sınırının başlangıcı ve bitimi bir işaret levhası ile belirlenmiş olan yerleşme, çalışma ve barınma amacı ile insanların yararlandıkları yapı ve tesislerin bir arada bulunduğu ve karayolu trafiğine etkileri tespit edilmiş olan il, ilçe, köy veya mezra gibi yerlere "yerleşim yeri (birimi)" denir.
YAYA NEDİR?
YAYA: Araçlarda bulunmayan, karayolunda hareket veya hareketsiz halinde bulunan insandır.
TRAFİKTEN MEN
TRAFİKTEN MEN: Trafik zabıtasınca, bu kanunda belirtilen hallerde araçla ilgili belgelerin sürücüden alınması ve aracın belirli bir yere çekilerek trafikten alıkonulmasıdır.
KARAYOLU YAPISI
KARAYOLU YAPISI: Karayolunun kendisi ile karayolunun üstünde, yanında, altında veya yukarısındaki; ada, ayırıcı, oto korkuluk, istinat duvarı, köprü, tünel, menfez ve benzeri yapılardır.
KARAYOLU SINIR ÇİZGİSİ
KARAYOLU SINIR ÇİZGİSİ: Yolun sağ ve sol taraflarında bulunan ve yolun sınırlarını belirten çizgidir.
İKİ YÖNLÜ KARAYOLU
İki Yönlü Karayolu: Taşıt yolunun her iki yöndeki taşıt trafiği için kullanıldığı karayoluna "iki yönlü karayolu" denir.
TEK YÖNLÜ KARAYOLU
Tek Yönlü Karayolu : Taşıt yolunun yalnız bir yöndeki taşıt trafiği için kullanıldığı karayoluna "tek yönlü karayolu" denir. Bu tür yollar tek şeritli olabileceği gibi 2 ya da daha fazla şeritli de olabilir.
ERİŞME KONTROLLÜ KARAYOLU (OTOYOL)
Erişme Kontrollü Karayolu (OTOYOL): Özellikle transit trafiğe tahsis edilen, belirli yerler ve şartlar dışında giriş ve çıkışın yasaklandığı; yaya, hayvan ve motorsuz araçların giremediği, ancak izin verilen motorlu araçların yararlandığı ve trafiğin özel kontrole tabi tutulduğu karayoluna "erişme kontrollü karayolu (otoyol)" denir.
EKSPRES YOL
Ekspres Yol: Taşıtların hızlarını kesmeden gidebilecekleri genişlikte, gidiş ve geliş yönleri ayrılmış yola denir.
KAVŞAK ORTAK ALANI
KAVŞAK ORTAK ALANI: Kavşaklarda, kavşağı teşkil eden kollardan ayrı ayrı yaklaşıldığında, kavşaktaki geometrik veya fiziki değişikliğin başladığı çizgiler ile çevrelenmiş alandır.
YAYA GEÇİDİ
YAYA GEÇİDİ: Taşıt yolunda, yayaların güvenli geçebilmelerini sağlamak üzere, trafik işaretleri ile belirlenmiş alandır.
OKUL GEÇİDİ
OKUL GEÇİDİ: Genel olarak okul öncesi, ilköğretim ve orta dereceli okulların çevresinde özellikle öğrencilerin geçmesi için taşıt yolundan ayrılmış ve bir trafik işareti ile belirlenmiş alandır.
BAĞLANTI YOLU NEDİR?
Bağlantı Yolu: Bir kavşak yakınında bulunan ve karayolu taşıt yollarının birbirine bağlanmasını sağlayan, kavşak alanı dışında kalan ve tek yönlü trafiğe ayrılmış olan karayolu kısmına “bağlantı yolu” denir.
BÖLÜNMÜŞ KARAYOLU
Bölünmüş Karayolu: Bir yöndeki trafiğe ait taşıt yolunun bir ayırıcı ile belirli şekilde diğer taşıt yolundan ayrılması ile meydana gelen karayoluna “bölünmüş karayolu” denir.
GEÇİŞ YOLU
Geçiş yolu: Araçların bir mülke girip çıkması için yapılmış olan yolun, karayoluna bağlanan ve karayolu sınır çizgisi içinde kalan kısmına “geçiş yolu” denir.
TAŞIT YOLU (KAPLAMA)
Taşıt Yolu (Kaplama): Karayolunun genel olarak taşıt trafiğince kullanılan kısmına “taşıt yolu (kaplama)” denir.
YAYA YOLU (YAYA KALDIRIMI)
Yaya Yolu (Yaya Kaldırımı): Karayolunun, taşıt yolu kenarı ile gerçek veya tüzel kişilere ait mülkleri arasında kalan ve yalnız yayaların kullanımına ayrılmış olan kısmına “yaya yolu (yaya kaldırımı)” denir.
BANKET
Banket: Yaya yolu ayrılmamış karayolunda, taşıt yolu kenarı ile şev başı veya hendek iç üst kenarı arasında kalan ve olağan olarak yayaların ve hayvanların kullanacağı, zorunlu hallerde de araçların faydalanabileceği kısma “banket” denir.
PLATFORM
Platform: Karayolunun, taşıt yolu (kaplama) ile yaya yolu kaldırım veya banketinden oluşan kısmına “platform” denir.
ANAYOL
Anayol: Ana trafiğe açık olan ve bunu kesen karayolundaki trafiğin, bu yolu geçerken veya bu yola girerken, ilk geçiş hakkını vermesi gerektiği işaretlerle belirlenmiş karayoluna “anayol” denir.
TALİ YOL
Tali Yol: Genel olarak üzerindeki trafik yoğunluğu bakımından, bağlandığı yoldan daha az önemde olan yola “tali yol” denir.
TEHLİKELİ EĞİM
Tehlikeli Eğim: Araçların emniyetle seyrine devam için, vites küçültmeyi gerektiren uzunluk veya açıdaki yol eğimine “tehlikeli eğim” denir.
KAVŞAK
Kavşak: İki veya daha fazla karayolunun kesişmesi veya birleşmesi ile oluşan ortak alanlara “kavşak” denir.
ÜST GEÇİT
Üst Geçit: Karayolunun diğer bir karayolu veya demiryolunu üstten geçmesini sağlayan yapıya “üst geçit” denir.
DEMİRYOLU GEÇİDİ (HEMZEMİN GEÇİT)
Demiryolu Geçidi (Hemzemin Geçit): Karayolu ile demiryolunun aynı seviyede kesiştiği bariyerli veya bariyersiz geçitlere “demiryolu geçidi (hemzemin geçit)” denir.
ADA
Ada: Yayaların geçme ve durmalarına, taşıtlardan inip binmelerine yarayan, trafik akımını düzenleme ve trafik güvenliğini sağlama amacıyla yapılmış olan, araçların bulunamayacağı, koruyucu tertibatla belirlenmiş bölüm ve alanlara “ada” denir.
AYIRICI
AYIRICI: Taşıt yollarını veya yol bölümlerini birbirinden ayıran, bir taraftaki taşıtların diğer tarafa geçmesini engelleyen veya zorlaştıran karayolu yapısı, trafik tertibatı veya gereçtir.
ŞERİT
Şerit: Taşıtların bir dizi halinde güvenle seyredebilmeleri için taşıt yolunun çizgilerle ayrılmış bölümüne “şerit” denir.
PARK YERİ (OTOPARK)
PARK YERİ(OTOPARK): Araçların park etmesi için kullanılan açık veya kapalı alandır.
GARAJ
GARAJ: Araçların, genellikle uzun süre durmaları için kullanılan bakım veya servisinin de yapılabileceği kapalı veya açık olan yerlerdir.
TERMİNAL
TERMİNAL: İnsan veya eşya taşımalarında, araçların indirme, bindirme, yükleme, aktarma yaptıkları ve ayrıca bilet satışı ile bekleme, haberleşme, şehir ulaşımı ve benzeri hizmetlerin de sağlandığı yerdir.
Terminal işletmecisi: Bu Yönetmelikte tanımlanan bir yolcu veya eşya/kargo terminalini işleten gerçek veya tüzel kişileri,
Yolcu terminali: Bu Yönetmelikle belirlenen özellikleri haiz ve şehirlerarası, yurtiçi ve uluslararası yolcu taşımacıları ve/veya acenteleri ile bunların yolcularına hizmet veren yapı veya tesisi,
Terminaller
Terminaller ile ilgili genel kurallar
MADDE 32- (1) Karayolu taşımacılık faaliyetlerinin ayrılmaz bir parçası ve temel altyapısı olan ve bu Yönetmelik kapsamında şehirlerarası, yurtiçi ve uluslararası alanda faaliyet gösteren yetki belgesi sahipleri ile bunların yolcularına hizmet veren yolcu veya eşya/kargo gönderenlerine/gönderilenlerine hizmet veren eşya/kargo terminalleri, ilgili mahalli idareden gerekli tüm izinler alındıktan sonra, gerçek ve tüzel kişiler ile kamu kurum ve kuruluşları tarafından terminal işletmeciliği yetki belgesi almak suretiyle işletilebilirler.
(2) Bu Yönetmelik kapsamında şehirlerarası, yurtiçi ve uluslararası alanda faaliyet gösteren yetki belgesi sahipleri, ilgili mahalli idareden gerekli tüm izinleri alarak, bu Yönetmelikte belirtilen terminal şartlarını haiz olmak kaydıyla kendine mahsus özel terminaller inşa edebilir veya bu durumda olan terminalleri kiralayarak terminal işletmeciliği yetki belgesi almak suretiyle işletebilirler.
(3) Sebze ve meyve toptancı halleri hariç yurtiçi ve uluslararası eşya/kargo taşımalarında terminal zorunluluğu aranmaz. Sebze ve meyve toptancı hal işletmecilerinin eşya terminali işletmeciliği yetki belgesi almaları zorunludur.
(4) Terminallerde karayolu taşımacılık faaliyetinde bulunacak gerçek ve tüzel kişilerin bu Yönetmelik kapsamında yetki belgesi sahibi olmaları şarttır.
(5) İkinci fıkrada belirtilen terminaller hariç; terminallerde karayolu taşımacılık faaliyetinde bulunacak bir gerçek veya tüzel kişiye, söz konusu terminalin karayolu taşımacılık faaliyetlerine ayrılan toplam alanının en çok % 20’sine kadar olan kısmı tahsis edilebilir.
(6) Şehiriçi taşımacılık faaliyetinde bulunanlar ile bunların yolcuları ve eşya/kargo gönderenlerine/gönderilenlerine hizmet veren terminaller bu Yönetmeliğin kapsamı dışındadır.
Terminallerin sahip olması gereken fiziki özellikler
4925 SAYILI KTY - MADDE 33- (1) Terminallerde bulunması gereken asgari fiziki özelliklerin aşağıda belirtilen şekilde olması şarttır:
a) Yurtiçi ve uluslararası yolcu terminalleri;
1) Terminallerin en az 2.000 m2 alan üzerinde, belediye imar planlarına uygun, yol ağlarıyla bağlantısı olan, varsa belediye altyapısıyla irtibatlandırılmış yoksa bu tür altyapıları oluşturulmuş, taşıtlar için peronlar, park yerleri, gerektiğinde bunların bakım ve ikmal yapabilecekleri alanları bulunan, açık ve kapalı alanlarında yeterli yangın önleme, söndürme ve alarm ile aydınlatma sistemleri ve araçları bulunan, çevre düzenlemesi yapılmış, engellilerin ihtiyaçlarını karşılayan ve çevreleri güvenlik açısından yeterli ihata duvarı veya tel örgü ile çevrilmiş bir altyapıya sahip olması ve terminale giriş çıkışların karayolu trafiğini olumsuz etkilememesi şarttır. Bu terminallerde, yolcuların şehir içi ulaşımını sağlayan servis araçları, ticari taksiler ile özel otomobiller için indirme, bindirme ve park yapacakları yeterli bir alan da bulunmalıdır.
2) (1) numaralı alt bentde belirtilen altyapı üzerine inşa edilecek üst yapıların ise; sıcaktan ve soğuktan korunmuş bir ortamda, yolcular için bilet satış yeri, yeterli sayıda bay ve bayan tuvaleti ile oturma yerleri, haberleşme ve iletişim, acil sağlık yardımı, polis ve zabıta birimi, beslenme, ibadet, emanet ve benzeri asgari ihtiyaçları karşılayacak şekilde rahat, sağlıklı ve güvenli olması şarttır.
b) Yurtiçi ve uluslararası eşya/kargo terminalleri;
1) Terminallerin en az 2.000 m2 alan üzerinde, belediye imar planlarına uygun, yol ağlarıyla bağlantısı olan, varsa belediye altyapısıyla irtibatlandırılmış yoksa bu tür alt yapıları oluşturulmuş, ilgililer için yükleme, boşaltma, depolama, istifleme ve aktarma alanları ile eşya taşımaya mahsus her türlü taşıtın yükleme, boşaltma yapabileceği yanaşma yeri ve park yerinin bulunması, çevrelerinin güvenlik açısından yeterli ihata duvarı veya tel örgü ile çevrilmiş bir alt yapıya sahip olması ve terminale giriş çıkışların karayolu trafiğini olumsuz etkilememesi şarttır. Bu terminallerde, taşımacıların/gönderenlerin/çalışanların araçları ile ticari taksiler için park yapacakları yeterli bir alan da bulunmalıdır.
2) (1) numaralı alt bentde belirtilen altyapı üzerine inşa edilecek ve taşımacıların/gönderenlerin/çalışanların kullanacakları üst yapıların ise; sıcaktan ve soğuktan korunmuş bir ortamda, yeterli sayıda bay ve bayan tuvaleti ile dinlenme yerleri, haberleşme ve iletişim, beslenme, ibadet ve benzeri asgari ihtiyaçları karşılayacak şekilde rahat, sağlıklı ve güvenli olması şarttır.
SERVİS İSTASYONU
SERVİS İSTASYONU: Karayolunda seyreden araçların bakım, onarım, yağlama ve yıkama gibi işlerinin yapıldığı tesislerdir.
AKARYAKIT İSTASYONU
AKARYAKIT İSTASYONU: Araçların esas itibariyle akaryakıt, yağ ve basınçlı hava gibi ihtiyaçlarının sağlandığı yerdir.
KARAYOLLARI KENARINDA YAPILACAK VE AÇILACAK TESİSLER HAKKINDA YÖNETMELİK
a) Karayollarının her iki tarafında karayollarına bağlantıyı sağlayacak geçiş yolları yönünden akaryakıt istasyonları, servis istasyonları, akaryakıt dolum istasyonları, sıvılaştırılmış petrol gazları (LPG/CNG) dolum ve ikmal istasyonları, tehlikeli madde depoları, umuma açık park yerleri, umuma açık garaj, yolcu terminali (otogar), yük terminali (nakliyat ambar ve depoları), fabrika, işhanı, çarşı, pazar yeri, toptancı hal, sinema, tiyatro ve benzeri eğlence yerleri, turistik yapı ve tesisler, malzeme ocak ve harmanları, maden ve petrol şantiye-ocak ve tesisleri, araç bakım-onarım-teşhir ve satış yerleri, otel, motel, lokanta, kahvehane, ticari bina, hububat-tütün-fındık- pancar ve benzeri tarım ürünleri depoları, besi çiftliği ve ahırlar, yolcu indirme-bindirme yerleri (durak), sürücü kurs yerleri, eğitim-sağlık-spor-dini-kültürel ve benzeri amaçlı kamu ve özel yapılar ile bunların sosyal tesisleri, üretme çiftlikleri, havuzlar, sabit kantarlar, trafolar, meskenler ile trafik güvenliğini etkileyecek her türlü yapı ve tesislerin,
b) Karayollarının her iki tarafında sınır çizgisine elli metre mesafe içinde olup geçiş yolları ile karayoluna bağlantı yapmaksızın (a) bendinde sayılan yapı ve tesislerin, yapılması, açılması, işletilmesi veya tadil edilmesinde karayolu trafik güvenliğinin sağlanması amacına yönelik olarak aranacak usul, esas ve şartları kapsar.
Tesislerin İsmi
Madde 13 - Tesislerin ismini ve varsa bağlı bulunduğu şirketi belirleyen isim levhası ve amblemleri bir adet olmak üzere tesisin bünyesinde ve karayolu sınır çizgisi dışına konulabilir. Bunların dışındaki tüm yazı, sembol ve şekiller reklam ve ilan levhası sayılarak buna göre işleme tabi tutulur.
Tesislerin giriş-çıkış yollarında ışıklı veya ışıksız yön levhaları kullanılamaz. Ancak tesis çıkış yoluna tesisten çıkan araçlara hitap edecek şekilde DUR levhası konulması mecburidir.
Işıklandırma
Madde 14 - Işıklandırma, yoldaki trafiği etkilemeyecek şekilde tertiplenir. Tesislerin adını, servislerin niteliğini ve benzeri hususları belirtecek levhalar en çok 300 metre uzaklıktan görülebilecek şekilde endirek ışıkla aydınlatılır veya sürücülerin gözünde kamaşma yaratmayacak şekilde içten aydınlatılmış olabilir.
Tesislerin geçiş yolları ile park yerleri enaz (1) Lux şiddetinde aydınlatılır.
Geçiş Yolu İzin Belgesi
Madde 16 - Belediye sınırları dışındaki karayolları kenarında yapılacak ve açılacak tesislerden karayoluna bağlantı yapılmak istenmesi halinde, yolu yapan ve bakım altında tutan kuruluştan Geçiş Yolu İzin Belgesi alınması zorunludur.
Kavşak Mesafesi
Madde 17 - Kavşak Mesafesi: Tesislere ait geçiş yolu ekseninin taşıt yolu dış kenarı ile kesiştiği noktanın kavşak başlangıcına mesafesi, aynı yönde birden fazla şeridi olan iki yönlü devletyolları ile bölünmüş devletyollarında enaz 200 metre, diğer devletyolları ile platform genişliği 10 metre ve daha fazla olan il yollarında enaz 150 metre, diğer ilyollarında enaz 100 metre ve diğer yollarda enaz 50 metredir. Geçiş yolu, giriş ve çıkış yolu olarak tesis edilmiş ise, kavşak tarafında kalan giriş veya çıkış yolu ekseni bu mesafenin tahkikinde esas alınır.
Tesislere ait geçiş yolu ekseninin taşıt yolu dış kenarı ile kesiştiği noktanın, platform genişliğinde daralma olan köprü, tünel ve menfez gibi yapıların yaklaşımlarında yol platformundaki daralmanın başladığı kesime olan mesafesi; iki yönlü devlet ve il yollarında her iki yönde ayrı ayrı olmak üzere enaz 100 metre, bölünmüş devlet ve il yollarında enaz 50 metredir.
Ancak;
a) Çeşitli kamu kurum ve kuruluşlarının bakımı altında bulunmayan tapuda kayıtlı yollar, b) Çeşitli kamu kurum veya kuruluşların bakımı altında bulunmayan veya bu kuruluşların bakımı altında olmasına rağmen kamuya açık tutulmayan yollar,
c) Çeşitli kamu kurum veya kuruluşlarınca daha önce bakım altında iken, sonradan bakım ağından çıkarılan karayolları,
d) Geçiş yolları,
e) İlgili kuruluşlarınca yapım ve bakım altında bulundurulan sulama kanalı yolları, baraj yolları ile radyoling, radar, televizyon yayın aktarıcı istasyonları, haberleşme istasyonları, katı, sıvı veya gaz iletim hatları gibi tesislere ulaşan yollar,
f) Serbestçe girmenin yasaklandığı yollar,
g) Bölünmüş yollarda sadece, "U" dönüşleri için ayırıcı üzerinden verilen aralıkları, h) Bölünmüş yollarda, ayırıcıda aralık bırakılmaksızın tesis yeri karşı tarafındaki yol bölümüne bağlanan veya bu bölümden ayrılan yollar,
Kavşak mesafesi tahkikinde dikkate alınmaz.
Görüş Mesafesi
Madde 18 - (Değişik fıkra: 06/01/1998 - 23222 S. R.G. Yön./5. md.) Görüş mesafesinin tespitinde bu Yönetmeliğin 17 nci maddesinde belirtilen mesafeler içinde görüşün açık olması şartı aranır.
Bölünmüş yollarda görüş mesafesi, tesis yerinin sol tarafında kalan karayolu kısmı için aranır.
Görüş mesafesinin tahkikinde, tesisin giriş ve çıkış yolu eksenlerinin ayrı ayrı, taşıt yolu kenar çizgisi (kaplama kenarı) ile kesiştiği nokta kotunun (1) metre yukarısından bakıldığı zaman taşıt yolunun her iki yönünde ve aranacak mesafe içinde, taşıt yolu her noktasının (1) metre yukarısının açık olarak görülmesi şartı aranır.
Yapıların Konumu
Madde 19 - Yapıların Konumu: Kavşak yakınındaki tesislere ait yapıların, görüş üçgeninin dışında olması zorunludur.
Görüş Üçgeni: Kavşaklardaki komşu kollarda kavşak başlangıcından itibaren, bu Yönetmeliğin 17 nci Maddesinde belirtilen mesafeler içinde, taşıt yolunun tesis tarafındaki kenar çizgileri üzerinde işaretlenecek iki noktanın birleştirilmesi ile bulunacak doğru parçasının, kavşak tarafında taşıt yolu kenar çizgileri ile teşkil ettiği alandır.
Tesis Sahasının Kaplanması
Madde 20 - Geçiş yolları ve uzantıları ile parkyerleri ve tesisin taşıt trafiğine açık diğer alanlarının, karayolu sınır çizgisinden itibaren enaz 50 metrelik mesafe içinde, karayolunun kaplama cinsine uygun olarak (stabilize yollar dışında parketaş, asfalt veya beton) kaplanması zorunludur.
Tesis İzni İle İlgili Başvuru
Madde 22 - Yapılması istenilen tesis yerini açık olarak gösteren bir dilekçe ile ilgili Kuruluşun Bölge Müdürlüğüne başvurulur. Bu dilekçeye, tesis yerini hiçbir tereddüde yer vermeyecek şekilde arazi boyutları ile birlikte gösteren ve tesisin sabit bir noktaya olan mesafesi de belirtilmek suretiyle hazırlanmış detaylı kroki, tapu kaydı, çaplı tasarruf belgesi veya zilyetlik ilmuhaberinden herhangi birinin örneği eklenir. Başvuranın mal sahibi olmaması halinde, mal sahibinin Noterden tasdikli muvafakatı aranır.
Eksik belge ile yapılan başvurular ile alt veya üst birimlere yapılan başvurular geçersiz sayılır.
Başvuruda belirtilen tesis yerinin incelemeye alınabilmesi için yolun trafiğe açılmış olması şarttır.
ARAÇ MUAYENE İSTASYONU
ARAÇ MUAYENE İSTASYONU: Araçların niteliklerini tespit ve kontrol edebilecek cihaz ve personeli bulunan ve teknik kontrolü yapılan yerdir.
Araçların Muayenesi;
HUSUSİ (BİNEK) OTOMOBİLLER VE HER TÜRLÜ RÖMORKLARI;
Hususi yani binek otomobiller ve bu sınıfta yer alan araçların her türlü römorkları, ilk üç yaş ve sonrası her iki yılda bir muayene edilmelidir. Yani ticari olmayan hususi otomobiller 0 km ise ilk muayenesi 3 yıl sonra yapılır. Üç yıl sonunda ise her iki yılda bir muayenesi yapılması zorunludur.
RESMİ OTOMOBİLLER VE HER TÜRLÜ RÖMORKLARI;
Resmi otomobiller ve bu sınıfta yer alan araçların her türlü römorkları, ilk üç yaş ve sonrası her iki yılda bir muayene edilmelidir.
KAMYON, KAMYONET, MİNİBÜS, OTOBÜS VB. TİCARİ TAŞITLAR;
Diğer bütün motorlu araçlar ve bu sınıfta yer alan araçların her türlü römorkları, ilk bir yaş ve sonrası yılda bir muayene edilmelidir. (Taksi, kamyon, otobüs vb. ticari araçlar bu gruba dâhildir.)
Not: Kamyon, kamyonet, minibüs, otobüs, çekici türü ticari taşıtlar “0” (sıfır) km olsalar bile ilk bir yıl sonunda muayene edilmesi zorunlu olup bu araçların her yıl muayene ettirilmesi zorunludur.
ARAÇ TARTI İSTASYONU
ARAÇ TARTI İSTASYONU: Araçların yüklü veya yüksüz olarak sabit veya taşınabilir cihazlarla tartıldığı yerdir.
Karayollarında yapılacak sabit veya seyyar ağırlık kontrolü esnasında, aracın azami yüklü ağırlığının en çok % 5'i kadar tartı toleransı tanınır. Ancak, ocaklardan çıkarılan ve ocak sahasının içinde tartılamayan madenlerin, paketlenmemiş veya herhangi bir şekilde seçilecek stok sahalarına depolanması, zirai ürünlerin üretildiği arazi parçasından stoklama alanlarına yapılacak seri taşıma amaçlı depolamalar sırasında, her türlü karayolu üzerinde 1 kilometreye kadar yakın mesafeli taşımalarda, taşıtların hızı 60 km/s'i geçmemek kaydı ile aracın azami yüklü ağırlığını % 15 oranında aşabilmeleri mümkündür.
Araçların imal tarihine bakılmaksızın yukarıda belirtilen boyutlar ve ağırlıklar uygulanır.
İŞARET LEVHASI
İŞARET LEVHASI: Sabit veya taşınabilir bir mesnet üzerine yerleştirilmiş ve üzerindeki sembol, renk ve yazı ile özel bir talimatın aktarılmasını sağlayan trafik tertibatıdır.
IŞIKLI VE SESLİ TRAFİK İŞARETLERİ
IŞIKLI VE SESLİ İŞARETLER: Trafiği düzenlemede kullanılan ışıklı ve sesli, sabit veya taşınabilir, elle kumanda edilebilen veya otomatik çalışan, üzerinde çeşitli renk, sembol, yazı bulunan ve belirli yanma süresi olan, ışık veya sesle özel bir talimatın aktarılmasını sağlayan trafik tertibatıdır.
İŞARETLEME
İŞARETLEME: Taşıt yolu ile bordur, ada, ayırıcı, oto korkuluk gibi karayolu elemanları üzerindeki çeşitli renkte çizgi, şekil, sembol, yazı ve yansıtıcı ve benzerleri ile özel bir talimatın aktarılmasını sağlayan tertibattır.
TAŞIT KATARI
TAŞIT KATARI: Karayolunda bir birim olarak seyretmek üzere birbirine bağlanmış taşıtlardır.
TAŞIMA SINIRI (KAPASİTE)
Taşıma Sınırı (Kapasite): Bir aracın güvenle taşıyabileceği, en çok yük ağırlığı veya yolcu ve hizmetli sayısına “taşıma sınırı (kapasite)” denir.
GABARİ
Gabari: Araçların yüklü veya yüksüz olarak karayolunda güvenli seyirlerini temin amacı ile uzunluk, genişlik ve yüksekliklerini belirleyen ölçülerdir.
AZAMİ AĞIRLIK
Azami Ağırlık: Taşıtın, güvenle taşıyabileceği yükle birlikteki en fazla ağırlığıdır.
YÜKSÜZ AĞIRLIK
Yüksüz Ağırlık: Üzerinde insan veya eşya (yük) bulunmayan ve akaryakıt deposu dolu olan bir aracın taşınması zorunlu alet, edevat ve donanımı ile birlikte toplam ağırlığıdır.
YÜKLÜ AĞIRLIK
Yüklü Ağırlık: Bir taşıtın yüksüz ağırlığı ile taşımakta olduğu sürücü, hizmetli, yolcu ve eşyanın toplam ağırlığıdır.
AZAMİ DİNGİL AĞIRLIĞI
Azami Dingil Ağırlığı: Araçların karayolu yapılarından güvenle veya yapıya zarar vermeden geçebilmeleri için saptanan dingil ağırlığıdır.
Çekici araçlarda dingil kapasiteleri, azami dingil ağırlıklarından en çok %20 (dahil) daha fazla, kurtarıcı, seyyar tamir ve bakım, beton karıştırma ve pompalama makine ve aksamlarının monte edilmiş olduğu araçlar ile benzeri özel amaçlı ve özel teçhizatlı araçlarda dingil kapasiteleri, azami dingil ağırlıklarından en çok %50 (dahil) daha fazla olabilir.
ncak, bu araçlar karayolunda seyrederken azami dingil ağırlıkları ile azami yüklü ağırlık değerleri aşılamaz.
Bu araçların; tescillerinden sonra yapılacak herhangi bir tadilat ile toleransa neden olan nitelikleri değiştirildiğinde, bu hüküm kapsamı dışında kalacağından daha önce verilmiş olan karayolu uygunluk belgesi geçersiz sayılır, tescil işlemi iptal edilerek ilgili diğer hükümler uygulanır.
Bu hususlar verilecek karayolu uygunluk belgesine işlenir. Çekici araçlar için bu maddenin (j) bendi hükümleri saklıdır.
DİNGİL AĞIRLIĞI
Dingil ağırlığı: Araçlarda aynı dingile bağlı tekerleklerden karayolu yapısına aktarılan ağırlıktır.
Dingil ve dingil grubu ağırlıkları
Dingil ağırlığı en çok
- Tahriksiz tek dingilde 10 ton
- Tahrikli tek dingilde 11.5 ton
İki dingilli aks grubu ağırlığı en çok;
Motorlu araçlarda aks grubu ağırlığı;
Dingiller arası mesafe 1 m'den az ise (d
1m) 11.5 ton
Dingiller arası mesafe 1 m ile 1.3 m arası ise (1 m
= d
1.3 m) 16 ton
Dingiller arası mesafe 1.3 ile 1.8 m arası ise (1.3 m
= d
1.8 m) 18 ton
Dingiller arası mesafe 1.3 m ile 1.8 m arası ise (1.3 m
= d
1.8 m)
(Motorlu Araçlar ve Römorkları Tip Onay Yönetmeliği veya Araçların
İmal, Tadil ve Montajı Hakkında Yönetmeliğinde belirtilen şartlarla) 19 ton
Römork ve yarı römorklarda aks grubu ağırlığı en çok;
Dingiller arası mesafe 1m'den az ise (d
1m) 11 ton
Dingiller arası mesafe 1 m ile 1.3 m arası ise (1 m
= d
1.3 m) 16 ton
Dingiller arası mesafe 1.3 ile 1.8 m arası ise (1.3 m
= d
1.8 m) 18 ton
Dingiller arası mesafe 1.8 m veya daha büyük ise (1.8 m
= d) 20 ton
Üç dingilli aks grubu ağırlığı en çok;
Dingiller arası mesafe 1.3 m veya daha az ise (d
= 1.3 m) 21 ton
Dingiller arası mesafe 1.3 m ile 1.4 m arası ise (1.3 m
d
= 1.4 m) 24 ton
2) (Değişik bend: 01/09/2010 - 27689 S.R.G. Yön/12.mad) Toplam ağırlıklar
İki dingilli motorlu araçlar ve römorklarda 18 ton
Üç dingilli motorlu araçlarda (Tip Onayı
Yönetmeliğindeki şartlarla) 25 (26*) ton
Üç dingilli yarı römorklu araçlarla mafsallı otobüslerde 28 ton
Dört dingilli motorlu araçlarda 32 ton
Dört dingilli römorklu ve yarı römorklu araçlarda 36 ton
Dört dingilli yarı römorklu araçlarda yarı römork dingil
grubu ağırlığı 20 ton olan araçlarda 38 ton
Beş veya daha çok dingilli yarı römorklu veya römorklu katarlarda 40 ton
Kombine bir taşıma faaliyeti olarak 40 ft. Boyutunda ISO Konteyner
taşıyan iki veya üç dingilli yarı-römorka sahip üç dingilli motorlu araçlar 44 ton
Karayollarında yapılacak sabit veya seyyar ağırlık kontrolü esnasında, aracın azami yüklü ağırlığının en çok % 5'i kadar tartı toleransı tanınır. Ancak, ocaklardan çıkarılan ve ocak sahasının içinde tartılamayan madenlerin, paketlenmemiş veya herhangi bir şekilde seçilecek stok sahalarına depolanması, zirai ürünlerin üretildiği arazi parçasından stoklama alanlarına yapılacak seri taşıma amaçlı depolamalar sırasında, her türlü karayolu üzerinde 1 kilometreye kadar yakın mesafeli taşımalarda, taşıtların hızı 60 km/s'i geçmemek kaydı ile aracın azami yüklü ağırlığını % 15 oranında aşabilmeleri mümkündür.
HIZ SINIRLAYICI
HIZ SINIRLAYICI: Belirtilen Değere Göre Araç Hızını Sınırlamak İçin öncelikli işlevi motora yakıt beslemelerini kumanda etmek olan bir cihazdır.
HIZ SINIRLAYICI CİHAZ;
Hız sınırlayıcı cihaz; azami ağırlığı 12 tonu geçen kamyon ve çekiciler ile azami ağırlığı 10 tonu geçen otobüslerde hız sınırlayıcı cihaz bulundurulması ve kullanılması zorunludur.